งาน " ลงผีหมอบ้านดอนข้าวหลาม 2554 " จัดขึ้นที่ลานสาธารณะ ตรงใกล้สี่แยก
บ้านดอนข้าวหลาม หมู่ 10 ตำบลก้านเหลือง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม
ทางเข้าบ้านดอนข้าวหลาม หมู่ 10 ตำบลก้านเหลือง
ศาลาริมทาง อยู่ใจกลางบ้านดอนข้าวหลาม จะเป็นจุดสังเกตุ
สี่แยกบ้านดอนข้าวหลาม หมู่ 10 ตำบลก้านเหลือง
ร้านสะดวกซื้อ ที่บ้านดอนข้าวหลาม หมู่ 10 ตำบลก้านเหลือง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม
เต๊นต์ซ้ายมือเป็นที่ทำพิธีของ " หมอเหยา " ส่วนขวามือเป็น ที่รับรองแขก
เต๊นต์การจัดงาน " ลงผีหมอบ้านดอนข้าวหลาม "
ศาลาริมทาง และ ปั๊มน้ำบาดาล กลางหมู่บ้านดอนข้าวหลาม
โต๊ะอาหารสำหรับแขกคนสำคัญในงานวันนี้
แขกวันนี้เป็น คณะของ นายกอบต.ก้านเหลือง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม
คุณสมบูรณ์ ปุ่มเป้า
นายกองค์การบริหารส่วนตำบลก้านเหลือง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม
ไกด์ผู้ใจดี ทำให้ " งานลงผีหมอ " บ้านดอนข้าวหลาม ได้เผยแพร่ต่อสาธารณชนเป็นครั้งแรก
จากเต๊นต์แขก จะมองเห็น เต๊นต์หมอเหยา และ " ผาม " หรือ " ซุ้มผี "
ภายในเต๊นต์ของ หมอเหยา ที่จะใช้ทำพิธีไหว้ ผีปู่ตา
บนหิ้งบูชา จะมีลูกมะพร้าวปักด้วยดอกไม้สีขาว เป็นสัญญลักษณ์แทน " ผีปู่ตา "
ส่วนข้างล่างจะมี เครื่องไหว้ เครื่องคาย มีด มะพร้าว หมอน ของหมอเหยา
บรรยากาศภายในเต๊นต์พิธีของ " หมอเหยา " ซึ่งปีนี้มีจำนวนถึง 25 คน
อันหมายความว่า ในเต๊นต์นี้ จะเชิญ " ผีปู่ตา " มารับเครื่องสังเวยในงาน 25 ตนด้วย
พิธี " ลงผีหมอ " ( งานเลี้ยงผี ) เป็นงานเซ่นบวงสรวงดวงวิญญาน " ผีปู่ตา " ประจำปี เพื่อแสดง ความกตัญญู ในสิ่งที่ปู่ย่าตายายทำไว้ให้ แต่สมัยก่อนผู้คนไม่ยกย่องผู้หญิง จึงตัดคำว่า ย่า ยาย ออก เหลือแต่ " ปู่ตา " ( สาระของงานก็เทียบได้กับงาน " เช็งเม้ง " ของคนไทยเชื้อสายจีน )
แต่ในทางกลับกัน การทำพิธี " เลี้ยงผี " กลับใช้ หมอเหยา หรือ คนทำพิธี เป็นผู้หญิงสูงวัย
หมอเหยา หรือ ผู้ทำพิธีเลี้ยงผี จะเป็นหญิงสูงวัย คาดศีรษะด้วยผ้าแดง และ ห่มสะไบ
ถ้าจะอธิบายความหมายให้ใกล้เคียง ก็น่าจะประมาณ คนทรง หรือ ร่างทรง
พิธีกรรม ลงผีหมอ จะเริ่มต้นด้วย หมอเหยา จะกราบไหว้ " ผีปู่ตา " ที่ตัวเองนับถือเสียก่อน
เพื่ออัญเชิญ ดวงวิญญานผีปู่ตา ไม่ว่าจะอยู่แห่งหนใด ให้ออกมาชุมนุมกัน ณ ที่ " ผาม " แห่งนี้
เมื่อ " ผีปู่ตา " เข้ามาถึงผาม แล้ว ก็จะเข้าประทับร่างหมอเหยา ซึ่งจะสังเกตุอาการผีเข้าได้
เมื่อผีปู่ตาเข้าสิงในร่างแล้ว หมอเหยาก็จะออกมาฟ้อนรำ " เหยา " รอบๆ " ผาม " ( ซุ้มผี )
แล้วก็จะมีพิธีการต่างๆ ที่ทำขึ้นเพื่อให้ " วิญญานปู่ตา " พึงพอใจ
สุดท้ายของพิธีการ ก็คือ การพา ผีปู่ตา อาบน้ำ ก่อนที่จะอัญเชิญ ผีปู่ตา กลับบ้าน
เป็นอันเสร็จสิ้น พิธีกรรม ลงผีหมอ ในวันนี้
สจ.นาแกคนสวย ก็มาร่วมงานวันนี้ด้วย ต้องขออภัยที่ลืมขอชื่่อท่าน
2
คุณสมบูรณ์ ปุ่มเป้า นายก อบต.ก้านเหลือง พาชาวคณะฯ มาร่วมงานด้วย
7
ผู้มาร่วมงานจัดหาภาชนะใส่น้ำ เพื่อเตรียมการอาบน้ำให้แม่หมอเหยา
บรรดาชาวบ้านลูกหลานของ แม่หมอเหยา กำลังรอรดน้ำสาดน้ำให้แม่หมอ
วางเรือ ( สมมติ ) และ ใบพาย เป็นสัญลักษณ์ว่า กำลังอยู่บนหนองน้ำมหานทีแล้ว
ถาดน้ำนี้ สมมติว่าเป็น หนองน้ำมหานที ที่บรรดาแม่หมอจะพา " ผี " ไปอาบน้ำ
บรรยากาศเริ่มสนุก เมื่อการสาดน้ำกำลังจะเริ่มขึ้นในไม่ช้า
หมอเหยา อาบน้ำแล้ว ก็ต้องรีบกลับมาแต่งตัวใหม่ เพื่อการฟ้อนครั้งสุดท้ายของงาน
เปลี่ยนเสิ้อผ้าใหม่
ถึงจะหนาว จะเหนื่อย แต่ หมอเหยา ทุกคนก็ไม่ได้ล้าเลย เพราะนี่ใกล้จะจบงานแล้ว
การฟ้อนเหยาครั้งสุดท้ายของงาน
หมอเหยา ( เพื่อรักษาอาการเจ็บใข้ได้ป่วย )
รักษาโรคภัยใข้เจ็บทุกชนิดในหมู่บ้านชนบท ด้วยพิธีการ " เหยา " ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
การทำพิธี " เหยา " หมอเหยา จะใช้ " มีด " แทน " เข็มฉีดยา " ในการบำบัดอาการป่วยใข้
หมอแคน จะต้องเป่าแคนตลอดเวลาที่ แม่หมอเหยากำลังทำพิธี " เหยา "
ในงานวันนี้บรรดาพ่อแม่ต่างก็พาลูกเด็กเล็กแดงที่ขี้โรคงอแงมาหา หมอเหยา ให้ช่วยบำบัดให้
กระทงสามเหลี่ยม ใช้ลอยเคราะห์ เพื่อกำจัดปัดเป่าสิ่งไม่ดีให้พ้นไป
ดอกไม้และเทียน ใน " เครื่องคาย " ( เครื่องแก้ ) ตามประเพณีของชนเผ่าชาติพันธุ์ จะไม่มีธูป
หมอเหยา ทำพิธีเหยา โดยการใช้มีดตัดฝ้าย " ตัดกรรม " แล้วเอาฝ้ายมาคล้องคอเด็ก
เพื่อ " ปัว " รักษาเด็กเล็กที่พ่อแม่เชื่อว่าเลี้ยงยากไม่แข็งแรง ตามวิถีความเชื่อ
พิธีเหยา เพื่อ " ปัว "ความเจ็บป่วยของคนในชนบทนั้น เขาทำกันมาก่อนแพทย์แผนใหม่จะมี
โดยอาศัย คาถาอาคม มีด ฝ้าย เครื่องไหว้ เครื่องคาย กระทง และ หมอแคน
แม่หมอเหยา กำลังส่งวิญญาน " ผี " ที่นับถือกลับบ้าน
คุณสวิน ศรีแพง " เจ้าจ้ำ " แห่งบ้านดอนข้าวหลาม
บ้านดอนข้าวหลาม หมู่ 10 ตำบลก้านเหลือง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม
คุณสวิน ศรีแพง พูดถึงงาน " ลงผีหมอบ้านดอนข้าวหลาม " ให้ฟัง
คุณสวิน ศรีแพง และ ไกด์ใจดี พาไปชม " ศาลเจ้าปู่ตาบ้านดอนข้าวหลาม "
ศาลเจ้าปู่ตาบ้านดอนข้าวหลาม
บ้านดอนข้าวหลาม หมู่ 10 ตำบลก้านเหลือง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม
เชือกที่ผูกห้อยที่คานนี้ เชื่อว่า เป็นเชือกที่ผูก วัว ควาย สัตว์เลี้ยงของ " ปู่ตา "
หิ้งบูชา ที่สถิตดวงวิญญานของ " ปู่ตาบ้านดอนข้าวหลาม "
บ้านดอนข้าวหลาม หมู่ 10 ตำบลก้านเหลือง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม